اهمیت پرورش ملکه زنبور عسل
با توجه به اینکه طی سال ها پس از انقلاب اسلامی صنعت زنبورداری از رشد کمی مطلوب برخوردار بوده وشمار کلنی های زنبورعسل از پانصد هزار به بیش از دو میلیون و هشت صد هزار افزایش یافته است و زنبورداری صنعتی در ایران رشد نموده لذا نیاز به فراهم آوردن امکانات توسعه کیفی این صنعت ضروری به نظر می رسد.
برای توسعه کیفی در شاخه های گوناگون زنبورداری از قبیل مدیریت پرورش، اصلاح نژاد، تولیدات زنبورعسل، فرآوری، بسته بندی و بازاریابی محصولات باید تلاش جدی صورت گیرد. در این راستا پرورش ملکه زنبورعسل به عنوان تکنیکی در خدمت اصلاح نژاد این موجود و نیز مدیریت بهینه پرورش زنبورعسل نقش اساسی ایفا می کند.
با توجه به اینکه ملکه زنبورعسل مادر کلنی و تامین کننده کارگران کلنی است و بخش مهم از ویژگی های کارگران از نظر قدرت چرا، جمع آوری شهد و گرده و مقاومت در برابر عوامل نامساعد محیطی از طریق ملکه به آنها منتقل می شود. بنابراین داشتن کلنی های مناسب و پر تولید با رفتار مطلوب، وابسته به ویژگی های ملکه کلنی هاست.
در نتیجه داشتن ملکه های مناسب در کلنی ها از رموز موفقیت زنبورداران است. بنابراین آشنایی با پرورش ملکه و تامین ملکه های مناسب از کلنی های برتر هر زنبورستان می تواند زنبورداران را در رسیدن به این هدف ها یاری نماید.
بخش عمده ای از ویژگی های مهم مانند باروری، جمعیت، جمع آوری شهد و گرده، مقاومت در برابر آفات و بیماری ها، رفتار دفاعی، قابلیت بچه دهی، تولید موم و زمستان گذرانی را ملکه به کلنی منتقل می کند. از سوی دیگر ملکه های جوان نیز نسبت به ملکه های پیر جمعیت بیشتری تولید و عملکرد کلنی را افزایش می دهند.
بنابراین گذشته از خصوصیات ژنتیکی مطلوب کلنی که بخش مهمی از آنها وابسته به ملکه زنبورعسل است نیاز کلنی ها به ملکه جوان و تعویض ملکه کلنی ها هر دو سال یک بار از دلایل دیگر اهمیت پرورش ملکه زنبورعسل و نیاز به فراگیری این تکنیک می باشد.
ملکه در پرواز زفاف با تعدادی از زنبورهای نر جفت گیری می کند و اسپرم لازم برای پر شدن کیسه ذخیره اسپرم و تولیدمثل را برای سال های بعد دریافت می کند. در سال اول معمولا ۵۰% و در سال دوم ۲۵% از اسپرم های موجود را برای تولید تخم های دیپلوئید یا تولید زنبوهای ماده استفاده می کند.
بنابراین ۲۵% اسپرم باقیمانده را طی سال های بعد به مصرف می رساند. از این رو با توجه به کاهش تخم ریزی ملکه در سال های سوم و پس از آن معمولا زنبورداران ملکه ها را پس از دو سال تعویض یا با کاهش تخم ریزی کارگران کلنی اقدام به جایگزینی و تعویض ملکه می نمایند.
منبع : پرورش ملکه زنبور عسل ( دکتر غلامحسین طهماسبی )